Een zwart-witfoto geeft twee jongens op de Gentse Halvastenfoor weer. Ze maken reclame voor het Leger de Heils, een protestants-christelijke geloofsgemeenschap. Op de achtergrond prijkt de koepel van de O.L.V. Sint-Pieterskerk boven de foorbarak van de attractie ‘Triomphe des Dieux de l’Olympe’. Hier presenteert ene professeur Berbuto de befaamde ‘Métempsycose’: een illusie waarmee een vrouwenbuste tot leven wordt gewekt maar plots reïncarneert in een skelet, een bokaal met vissen, een kooi met vogels en een boeket bloemen.
De barak is nog niet geopend. Met een ladder wordt aan de façade gewerkt. Hierop prijkt een aantrekkelijke dame, omgeven door skeletten met een zeis. Een beeldhouwer, Pygmalion, aanschouwt zijn beeld, Galathea. In de barak worden straks de goden van de Olympus aan het werk gezet.
Parade
Rond 1890 maakt Arnold Vander Haegen een serie foto’s van de Gentse halfvastenfoor en haar toeschouwers. Ze schetsen een grote diversiteit aan attracties en kermispraktijken die tot op vandaag nauwelijks nog gekend zijn. Zo brengt hij diverse parades in beeld: korte spektakels op het podium voor de façade. Foorartiesten geven de menigte een voorproefje van wat tegen betaling in de barak te zien zal zijn. Op een foto van theater Van Caeneghem zien we een welbespraakte bonisseur, wellicht illusionist Van Caeneghem, de opeengepakte menigte luid toespreken. Clowns, jonge danseresjes, een acrobaat en muzikanten wachten hun beurt geduldig af.
Een gelijkaardige massa verzamelt zich voor de barak van John Holden. Deze marionettenspeler uit Manchester reisde heel Europa rond met een luxueuze foorbarak van maar liefst 30 meter lang. Het programmabord rechts van de ingang kondigt de marionettenvoorstelling Blauwbaard aan. Helemaal rechts is een Pit Entrance te zien, een toegangspoortje naar de parterre. Boven op het foortheater hangt de Belgische vlag windstil naar beneden.
Technologische hoogstandjes
Luxueus zijn ook de diverse draaimolens of carrousels en achtbanen of ‘montagnes russes’ die Vander Haeghen in beeld brengt. Geen kinderattractie maar een echte ‘nouveauté’ voor volwassenen met lef. Met hun aandrijving door stoommotoren zijn ze het toonbeeld van innovatieve technologie.
Een kermismolen op de foor op het Sint Pietersplein Gent ca 1893
De Montagne Russe op de foor op het Sint-Pietersplein te Gent, ca.1890-1895
De Montagne Russe op de foor op het Sint-Pietersplein, Gent, ca. 1890-1895
Eenzelfde fascinatie voor technologie brengt Vander Haeghen wellicht ook bij de talloze fotobarakken. Net als de stoommotoren is ook de fotografie in volle ontwikkeling. Voortdurend worden nieuwe procédés ontwikkeld om het fotograferen steeds eenvoudiger en goedkoper te maken. Door die evolutie zal de fotobarak in de 20e eeuw uiteindelijk van het foorplein verdwijnen.
De fotobarak van A. De Klerk op de Gentse foor
De fotobarak van J. Tissens op de Gentse foor, ca. 1890-1895
Foorgangers bij een fotobarak op de Gentse foor, ca. 1890-1895
Twee vrouwen met een mand op de Gentse foor, ca. 1890-1895
Exclusieve hobby
Maar zover is het nog niet wanneer Arnold Vander Haeghen over de Gentse foor loopt. Fotografie is op dat ogenblik nog een exclusieve hobby. Als telg van een rijke drukkersfamilie behoort hij tot de Gentse high society. Op de halfvastenfoor gaat hij urenlang zijn nieuwste fotografisch speelgoed uittesten. Hij richt zijn lens op voorbij schuifelende passanten uit alle lagen van de maatschappij. In een rijkelijk decor van vluchtige kermisattracties bevriest hij het licht en de schaduw met één klik. De momentopnames van de kermis en haar toeschouwers reïncarneren voortaan in foto’s. Van dan tot in de eeuwigheid.
Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven
Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.
Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent
