< Terug naar overzicht

Wensen in Schoonschrift: De nieuwjaarsbrief

Liefste peter, liefste meter, lieve ouders, ... zo begint de traditionele nieuwjaarsbrief. Vandaag worden ook brieven voor de plusouders of meemama’s geschreven. Deze brieven worden in veel families bewaard. Ze illustreren niet alleen de geschiedenis van de nieuwjaarsbrief, ze tonen ook de evolutie van de taal- en schrijfvaardigheden van schoolkinderen en geven veel prijs over de evolutie van de wensen voor het komende jaar, over de positie van het kind en de familieverbanden.

Al in de 16e eeuw worden nieuwjaarsbrieven geschreven, maar enkel bij de allerrijksten. Vanaf de 18e eeuw wordt het voordragen van een nieuwjaarsbrief gebruikelijker. Vanaf de 19e eeuw wordt het een klassieker om op school een nieuwjaarsbrief te schrijven

Wensen gericht aan ouders, peters en meters, worden in de klas neergeschreven in het ‘schoonste’ handschrift. De juf of meester kiest een tekstje uit een bestaande reeks of maakt zelf een rijmpje. Leerlingen schrijven vlijtig over. Alle ouders van kindjes uit dezelfde klas horen op nieuwjaarsdag dezelfde wens. Wie vlekken of fouten maakt, begint helemaal opnieuw. In recente brieven wordt al eens een correctiemiddel gebruikt.

Van een vast, formeel format evolueren nieuwjaarsbrieven naar vlottere, kortere en vrijere brieven die de dagdagelijkse leefwereld van kinderen weerspiegelen. Lange tijd ligt de nadruk op dankbaarheid en de belofte vlijtig, vroom en braaf te zijn in het nieuwe jaar. Tot de jaren 1960 straalt de nieuwjaarsbrief klasse en beleefdheid uit. Vanaf dan wordt het allemaal wat kindvriendelijker, creatiever en speelser. Begin 20e eeuw siert een religieus kersttafereel veelal de nieuwjaarsbrief, in de jaren 1960-1970 zijn de tekeningen van Jaklien (Jacqueline Moerman, 1931-2011) populair. Of kinderen knutselen zelf een mooie brief.

Op 1 januari lezen veel kinderen hun brief voor. Een emotioneel moment. Ouders en familie zijn trots en fier, voor kinderen betekent het spanning, stress en …. verlangen. Want bij het lezen van de nieuwjaarsbrief hoort een cadeautje!

1 januari,

Je kapoen.

Benieuwd naar meer #Jaklien? bekijk alles

Meer weten over de collectie?

BEZOEK STUDIO ALIJN

Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven

Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00. 

Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent

img_8374_web_c_michiel_devijver_666a0a26dcbd26b80e6ed14b26532644

Blijf op de hoogte

Volg het nieuws en de verhalen van het Huis van Alijn.

Schrijf je in op de nieuwsbrief