Handling collections are a tool for most museums that can be deployed to engage audiences.
Het Huis van Alijn verzamelt, toont, onderzoekt en bewaart het erfgoed van het dagelijks leven. Dit erfgoed is zeer divers en biedt het museum veel mogelijkheden om haar maatschappelijke rol te vergroten. Naast de museumwerking werd daarom het outreachlab opgericht. In het outreachlab zetten we erfgoed en erfgoedmethodieken in om impact te creëren op het welzijn van mensen.
Om deze doelstelling te realiseren stoten we op de grenzen van de museumcollectie. Daarom kiezen we bewust voor de uitbouw van een collectiebibliotheek, een verzameling gelinkt aan de museumcollectie maar met een ander uitgangspunt en doel.
Een museumcollectie wordt beheerd volgens de regels van de kunst. Een professionele werking op vlak van selectie, bewaring, presentatie en onderzoek staat hierbij voorop. Collectiestukken worden zo weinig mogelijk gemanipuleerd en in optimale omstandigheden bewaard en getoond. Zo kan het erfgoed doorgegeven worden aan volgende generaties.
Bij de collectiebibliotheek is dit helemaal anders. Hier mogen de objecten net wel aangeraakt en gemanipuleerd worden. Voelen, luisteren, ruiken … is toegestaan! Dit laat toe dat de objecten kunnen ingezet worden in programma’s van het outreachlab en gebruikt kunnen worden door gidsen tijdens rondleidingen in het museum. Het voornaamste doel van deze objecten is ze gebruiken. Hierdoor kunnen ze dialoog en het vertellen van verhalen stimuleren.
Net zoals de museumcollectie en een bibliotheek is de collectiebibliotheek een verzameling. Omwille van de focus op het tactiele, vind je in de collectiebibliotheek enkel objecten. De museumcollectie daarentegen bestaat naast objecten ook uit foto’s, geluid en film die zowel materieel als digitaal bewaard worden.
De thema’s waarrond verzameld wordt zijn voor de collectiebibliotheek en de museumcollectie hetzelfde. Ze zijn divers en zijn gericht op het dagelijks leven, van vroeger en nu, vreemd en vertrouwd. De thema’s zijn:
Net als boeken uit een bibliotheek kunnen objecten uit de collectiebibliotheek uitgeleend worden.
De objecten uit de collectiebibliotheek zijn allemaal gelinkt aan thema’s uit het dagelijks leven. Het zijn soms dingen die we zelf in huis hebben. Hierdoor kunnen zorginstellingen en mantelzorgers ook met eigen objecten de erfgoedmethodieken toepassen. Toch hechten we in het outreachlab veel belang aan het gebruik van erfgoedobjecten. De objecten uit de collectiebibliotheek worden op een professionele manier beheerd. Alles wordt geregistreerd, net als een object uit de museale collectie.
We geloven in de meerwaarde die erfgoedobjecten bieden. Een koffietasje dat je thuis hebt staan, krijgt een andere beleving als het een museumnummer heeft en professioneel is ingepakt. Door de waarde van een object te verhogen, verhoog je ook de zelfwaarde van de persoon die het mag aanraken. Het wekt positieve emoties op en het stimuleert om een object op een andere manier te bekijken en vast te pakken.
De professionele aanpak en de diversiteit en hoeveelheid aan objecten onderscheidt de collectiebibliotheek van onze eigen zolder of een kringloopwinkel. Met de collectiebibliotheek bieden we een stevige uitvalsbasis om het cultureel erfgoed van het dagelijks leven in te zetten als tool om impact te creëren op het welzijn van mensen.
Niet elk object wordt opgenomen in de collectiebibliotheek, alles wordt afgetoetst aan criteria. Sluit het object aan bij één van de thema’s waarrond verzameld wordt? Vertelt het een verhaal dat dialoog stimuleert? Is er specifiek vraag naar het object vanuit de zorginstellingen? Is het een mysterieus of net heel herkenbaar object?
Naast deze inhoudelijke criteria bekijken we de toestand van het object. Objecten moeten in goede staat zijn om gemakkelijk te kunnen manipuleren. Ook moeten ze insectenvrij zijn om een goede bewaring te garanderen. Bij selectie is er ook extra aandacht voor de prikkels die een object kan opwekken. Hoe voelt het object aan? Maakt het geluid? Heeft het een geur? Ten slotte wordt er gekeken of er al zelfde of gelijkaardige objecten in de collectiebibliotheek zitten. Een te groot aantal zelfde objecten wordt vermeden. Maar omdat de objecten gemanipuleerd worden, moeten ze wel af en toe vervangen worden.
Ook voor de museale collectie worden er criteria toegepast. Sluit het inhoudelijk aan bij de verzamelthema’s van het museum? Hoe is de conditie en wat is de herkomst? In de museumcollectie worden er geen dubbels verzameld. Daarnaast onderzoeken we diverse betekenissen van het mogelijk collectiestuk zoals de historische waarde, de presentatiewaarde of de symboolwaarde.
Verwervingen voor de museale collectie gebeuren door gerichte aankopen en in grote mate door schenkingen. Elk aanbod wordt in eerste instantie voorgelegd om op te nemen in de museale collectie. Indien het, ondanks een inhoudelijke link en een goede conditie, niet wordt opgenomen, wordt gekeken of het object een plek kan krijgen in de collectiebibliotheek. Indien er een specifieke nood is, worden er ook objecten aangekocht voor de collectiebibliotheek.
