De slag om 't Gravensteen, Gent, 1949

Gent in Bewegend Beeld 11: Op 16 november 1949 belegerden 136 Gentse studenten het Gravensteen. De eisen: bier aan drie frank! Weg met de nieuwe kepies van de politie! Afschaffing van het Rolleke! (de Gentse stadsgevangenis). De echte reden: verveling en nood aan een goede studentengrap. Die woensdagochtend deelden enkele studenten van de rechtenfaculteit stiekem pamfletten uit met de boodschap: “Commilitones, neemt allen deel aan de reusachtige studentengrap die op touw wordt gezet voor woensdag 16 november. Scenario: bezetting van het Gravensteen. Wees gij ook op post: komt het Gravensteen binnen tussen 14u50 en 15u10 stipt. Alles is geregeld voor uw aankomst. Komt niet in groepen. Breng munitie mee van alle slag, doch onopgemerkt, desnoods ook uw boterhammen. […]” Per twee of drie gingen de studenten binnen. Eén van de organisatoren kwam binnengehold met een stootkar vol fruitprojectielen, voetzoekers en plakkaten. Na het vergrendelen van de poort werden de plakkaten met verschillende leuzen aan de kantelen opgehangen. En men wachtte op de politie, die… niet opdaagde. De grap dreigde een stille en saaie dood te sterven, tot er eindelijk een paar nietsvermoedende agenten voorbijkwamen. Het fruit kon bovengehaald worden! De strijd kon beginnen… In een mum van tijd stond het Sint-Veerleplein vol agenten, pompiers en nieuwsgierige Gentenaars. Er volgde getreiter langs beide kanten en er werd zelfs in de lucht geschoten. De waterslangen waarmee de brandweer de studenten wilden verjagen hadden als enig effect dat de natte studenten hun strijd op die koude novemberdag rillend verderzetten. Uiteindelijk werd het Gravensteen heroverd via de nieuwe uitschuifladder van de brandweer, die toen voor het eerst werd gebruikt. De studenten werden hard aangepakt, maar onder druk van de publieke opinie werd uiteindelijk niemand vervolgd. De kranten berichtten de volgende dagen uitgebreid over de bezetting. De pers kon de studentengrap appreciëren. Ze was weinig positief over het optreden van de politie, die de persvrijheid aan banden had proberen te leggen door kijklustigen én journalisten de toegang te weigeren tot de straten rond het kasteel. Daarenboven werden de studenten, hoewel ongewapend, bij de ontruiming zeer hardhandig aangepakt met matrakken. Het artikel ‘Een “putsch” die een poets was’ sloot haar verslag met de volgende veelzeggende woorden: “Thans is de rust teruggekeerd, doch de grap, die op zeker ogenblik een tragische wending dreigde te nemen, zal nog lange jaren in het geheugen blijven van de bevolking.” Een onbekende student filmde ‘De slag om ’t Gravensteen’ in opdracht van de Koninklijke Algemene Katholieke Studenten Vereniging (Gé Catholique). De film wordt bewaard door een oud-lid van de vereniging.