De pot op

Er zijn weinig dingen dagelijkser dan naar het toilet gaan, iedereen doet het. We staan er amper bij stil dat een doorspoeltoilet vroeger niet bestond. De ontwikkeling van het hedendaagse toilet is een heel belangrijke evolutie geweest voor onze gezondheid. Er is zelfs een wereldtoiletdag, op 19 november.

De voorlopers

Spoeltoiletsystemen, of waterclosets, bestaan al eeuwenlang. In de 19e eeuw zijn er vernieuwingen, zoals het gebruik van het sifon tegen slechte geuren. Het spoeltoilet krijgt zijn moderne vorm. De verspreiding van het watercloset stijgt in de 20e eeuw, maar de grote meerderheid van de bevolking gebruikt nog tot na de Tweede Wereldoorlog andere systemen.

Velen doen hun behoefte op een plank met een gat erin. Eronder zit een beerput of reservoir dat geleegd moet worden. Op het platteland worden uitwerpselen gebruikt als bemesting. Zulke toiletten bevinden zich buiten of op de binnenkoer. Binnen staat een commodestoel of kakstoel, ook voor de kinderen. ’s Nachts wordt een emmer of po gebruikt, zodat men niet buiten in de kou hoeft te gaan.

Sanitaire infrastructuur

In België wordt vooral na de Tweede Wereldoorlog grootschalig geïnvesteerd in de sanitaire infrastructuur. Er worden moderne rioleringssystemen en waterzuiveringsinstallaties aangelegd. Deze systemen helpen bij het scheiden van afvalwater van drinkwaterbronnen. Zo vermindert  de kans op besmetting en verontreiniging van drinkwater. Uitwerpselen die terecht komen in drinkwater zijn namelijk een grote bron van ziektes.

Comfort en hygiëne

Vandaag is het vanzelfsprekend om meerdere toiletten in ons huis te hebben. Vooral comfort en hygiëne zijn belangrijk: een verwarmde toiletbril of een zelfreinigend toilet,… Er bestaan zelfs toiletten met een ingebouwde muziekinstallatie. Er heerst nog een groot taboe en schaamte rond het doen van onze behoefte. We willen alle geurtjes, geluiden… zo goed mogelijk verbergen en wegspoelen.

Toiletpapier

Ook het gebruik van toiletpapier is enorm veranderd doorheen de 20e eeuw. In de tweede helft van de 19e eeuw lanceert Joseph Gayetty zijn Medicated Paper, losse velletjes toiletpapier met aloë vera-sap. Ze zouden een geneeskrachtige werking hebben op aambeien, maar zijn te duur om een succes te worden. In 1891 doet het toiletpapier zoals we het nu kennen zijn intrede: geperforeerd en op een rol. Toch blijft krantenpapier de norm tot ver in de 20e eeuw. Positieve veranderingen doen de populariteit van toiletpapier toenemen. Het wordt splintervrij en voorzien van een dubbele laag. Reclames benadrukken de zachtheid voor de huid. In de 21e eeuw worden vochtige doekjes veel gebruikt, hoewel dit rampzalig is voor het milieu. Ook toiletten met spoelsystemen, zoals in Japan, zijn in opmars.