Spelleke van de Muide (1922–1942) – Spelleke van Folklore (1942-2013) – Pierke van Alijn (2013–vandaag)
Pierke, met zijn typisch wit-rode pakje, is bijna bij iedere Gentenaar bekend. Al een eeuw lang speelt hij de hoofdrol in verschillende Gentse stangpoppentheaters.
De wortels van Pierke
Pierke verschijnt een eeuw geleden op het toneel bij het Spelleke van de Muide, maar zijn wortels gaan veel verder terug. Al in de 19e eeuw brengen poppenspelers volkse stukjes in de Gentse beluiken. Pierke, dan nog Pierrot, speelt een kleine rol samen met zijn kameraden Karelke de Bult en Louis de Lapkensdief. Uiterlijk hebben ze gelijkenissen met figuren uit de 16e eeuwse Italiaanse commedia dell’arte. Het olijke trio zorgt voor heel wat hilariteit. Begin 20e eeuw is het poppenspel in Gent zo goed als verdwenen.
Van Spelleke van de Muide naar Spelleke van Folklore
In 1922 start in de Muide, een Gentse arbeiderswijk, een nieuw hoofdstuk voor het Gents poppenspel. Onderpastoor Joris Vandenbroucke wil met poppenspel de vrije tijd van kinderen waardevol invullen en richt het Spelleke van de Muide op. Gust ‘Gustje’ De Puydt is er vanaf het begin bij. Hij vertolkt Pierke met een herkenbare hoge stem en een sappig Gents dialect. Pierke krijgt de hoofdrol als de goedlachse rebel. Het stangpoppentheater is een enorm succes.
Wanneer de spelers een plek krijgen in het Caermersklooster, waar op dat moment ook het Folkloremuseum is, raken beide werkingen met elkaar verweven. In 1942 vindt de conservator van het museum, Julien Boes, dat het Spelleke van de Muide toe is aan vernieuwing. Het spelleke wordt ontbonden en gaat over in Spelleke van Folklore. Gustaaf Neirynck, Georges Stoops, en Gust De Puydt vormen de spelerskern. Stefaan Vermeersch ontwerpt nieuwe poppen die Bernard van Guyse snijdt in hout. De hoekige gezichten zien er vandaag nog steeds modern uit.
Pierke van Alijn
In 1962 verhuist het museum naar zijn huidige locatie in de Kraanlei. Daar krijgt Pierke een vaste stek op de poppenzolder. Jaarlijks komen er tijdens de Gentse feesten honderden kinderen naar Pierke en zijn vrienden kijken. Het Museum van Folklore wordt in 2000 omgedoopt tot Huis van Alijn. Om verwarring te vermijden wordt het Spelleke van Folklore in 2013 Pierke van Alijn. Pierke heeft zelfs zijn eigen Facebookpagina.
Doorheen de geschiedenis van Pierke van Alijn zijn nieuwe poppen en decors gemaakt. De oude poppen maken vandaag deel uit van de erfgoedcollectie van het museum. Recentere poppen behoren ook tot de collectie, maar worden nog actief gebruikt. Tussen oktober en mei kan je nog steeds Pierke en zijn vrienden in actie zien op de museumzolder.
De spelers van Pierke
De rol van Pierke wordt doorheen de tijd door verschillende spelers vertolkt. In 1978 vertrouwt Gust De Puydt de rol van Pierke toe aan zijn zoon Marc De Puydt. Chris Van Hulle en Dolf Vergauwen zijn vaste spelers. In 2006 neemt Jan Deleu de rol van Pierke op zich. Vanaf 2009 neemt Koen Vergauwen de fakkel over. Hij is al sinds de jaren 1980 actief bij het Spelleke van Folklore, eerst als gelegenheidsspeler en nadien als vaste waarde. Koen omringt zich met een enthousiast team van vrijwilligers. Veel van hen komen uit het onderwijs. De spelers vandaag blijven trouw aan de techniek van de stangpop. Ook spontane interactie met het publiek blijft belangrijk.
Zeven Gentse Pierkes
Pierke van Alijn is niet het enige Pierke in Gent. Nog zes andere gezelschappen brengen Pierke elk op hun eigen manier tot leven: Poppentheater Magie, Koninklijk Poppentoneel Festival, Poppentheater Charlekijn, Poppentoneel Fantasia, Poppentheater Pedrolino en Pierke Pierlala (Luk De Bruyker: politieke satire voor volwassenen).
Ontdek meer over de rijke geschiedenis van Pierke van Alijn op deze tijdslijn:
Ondertussen eerden enkele illustratoren Pierke van Alijn met een tekening: Jan Van Der Veken, Carll Cneut, Gerda Dendooven en Merlijne Marell.
De fruitoogst is gelukt dus vrouwtje Annemijn is blij. Nu kan ze appels en peren uitdelen. Maar de plotse groei van een reuzepeer, waarmee je een wens kan doen, zet heel het dorp op stelten. Meteen zijn er oneerlijke mensen die de peer willen.
Meer infoKoning Ferdinand, een goede en vriendelijke koning, is op korte tijd een norse, ambetante man geworden. Pierke ontdekt dat raadsman Chaffaar daar de oorzaak van is. Als bovendien de kroon gestolen wordt schieten Pierke en de vrienden in actie.
Meer info
Tobias wil leren toveren en les volgen bij de grote tovenaar Ferdinandus. Oscaar, de dienaar van Ferdinandus, wil dit niet. Als Tobias naar Willemijntje gaat voor hout voor een toverstokje, gaan Oscaar en zijn vriend Stroper Snap hem achterna.
Meer infoSoldaat Lowie en Pierke zijn in dienst bij graaf Gerard Foulard. Kabouter Grotenteen is in paniek. Op onverklaarbare wijze verdwijnen de mutsen van de kabouters één voor één. De kabouterkoning vraagt hulp, want zonder muts zijn kabouters hulpeloos.
Meer infoSint en Piet ontdekken op hun rondgang een straatje dat niet op de lijst staat: het Krabbestraatje. De Sint wil de huisjes bezoeken en vraagt aan Amedee om zijn gouden staf te bewaken. De staf wordt gestolen, Pierke en de vrienden gaan op zoek.
Meer infoWanneer het dochtertje van de baron in het Toverbos van het zilverwater drinkt en zilveren traantjes weent, ziet heks Herbolijn haar kans om rijk te worden. De Heks wil haar gevangen nemen. Kunnen Pierke en zijn vrienden dit verhinderen?
Meer infoDe koning wil voor alle kinderen een groot feest organiseren. Tuinman Eustache heeft als verrassing een wondere boom gekweekt: een geschenkjesboom waar zomaar geschenkjes aan groeien. Maar vlak voor het feest wordt de boom gestolen.
Meer infoChagrijn wil kost wat kost het Beukenbos hebben. De koning wil dat niet, dus betovert Chagrijn zijn dochter zodat ze alles donker ziet. Pierke moet bij de ‘Fee Van Het Licht’ een speciaal lichtstraatje halen. Chagrijn en Popof willen dat verhinderen.
Meer infoMinister Cajoe steelt geld uit de schatkist om rijk te worden. Wanneer hij hoort dat prinses Pepita door tovenaar Kwibio wordt uitgenodigd in het Goudmoeras, denkt hij meteen aan nog meer goud. Hij volgt haar en Pierke zet de achtervolging in.
Meer infoAls de valse secretaris Mado met de hulp van slechte tovenaar Savat, de burgemeester betovert is enkel een aanraking met een takje van de Toverboom de enige kans om de betovering te verbreken. Pierke en zijn vrienden moeten aan de slag.
Meer infoGraaf Lodewijk van Male geeft in het Gravensteen een groot feest, want de nieuwe muntstukken “DE GOUDEN RIJDER” worden voor het eerst geslagen. Maar dan worden de munten gestolen door één van de adelijke gasten...
Meer infoJan, de schoenmaker, is tevreden in zijn eenvoudige werkplaats. Maar zijn vrouw Trees wil een dure schoenboetiek. Ze leent geld van de valse Van Kluiten voor een nieuwe winkel en bedriegt ook fee Mifasol. Die is zo boos dat ze Jan en Trees straft.
Meer infoViktalis wil zijn zaak overlaten aan zijn kleinzoon Palloeter maar die wil soldaat worden. Viktalis gaat akkoord, maar dan Palloeter soldaat-muzikant worden. Hij krijgt van zijn opa een toeter met wonderlijke eigenschappen...
Meer infoKoning Edward wordt te oud om te regeren en de schatkist is leeg. Hij wil dat zijn zoon Asraf hem opvolgt en de problemen oplost. Die ziet dat niet meteen zitten. Maar beeldenmeester Samsadijn heeft 3 beelden gemaakt die hem kunnen helpen.
Meer infoDe gemeente beslist om het mooie standbeeld van de eerste burgemeester te vervangen door een modern beeld. Samen met Pierke zingt Agent Amedee een protestlied. De burgemeester belooft het plan uit te stellen. Maar dan verdwijnt het beeld toch...
Meer infoWanneer de koning weg moet voor staatszaken, moet Pierke voor Pietje Prins zorgen. De prins maakt het Pierke knap lastig. Hij wil niet gaan slapen en gooit zijn sprookjesboek van de trappen. En dan komen alle figuren tot leven!
Meer infoMarta wordt uit haar huis gezeten verhuist naar een woonzorgcentrum. Ze zoekt iemand die voor haar hondje kan zorgen. Bovendien steelt een helper van de huisbaas een waardevol snoer van Marta. Pierke krijgt deze keer niet enkel hulp van de vrienden!
Meer infoMeester Grauw houdt niet van de paastijd. Met zijn twee helpers steelt hij zoveel mogelijk klokken. Want zonder klokken geen paaseieren en geen vreugde bij de kinderen. Hij schakelt ook paashaas Kornul uit. Pierke moet dit oplossen!
Meer infoPrins Rammenas heeft meer belangstelling voor de natuur dan voor staatszaken. Op een dag spot hij een vogeltje dat hij nog nooit eerder zag. Het diertje blijkt een lokvogel te zijn van de boze heks Herbolijn. Zij heeft haar zinnen op de troon gezet. Brengt Pierke de verdwaalde prins terug thuis?
Meer infoWanneer Pierke op bezoek is bij Bertje Blijgemoed, vraagt bosvrouwtje Katrien in paniek hulp. In het Sparrenbos verjaagt een boze man alle
mensen, dieren, kabouters, elfen en feeën. En ’s nachts verschijnt er een groene gloed, net als een brandend groen vuur.
Het dorpsfeest komt eraan en Pierke en Lowie zijn natuurlijk van de partij. De feeststemming slaat om als agent Amedee slecht nieuws brengt. Blanca, de dochter van boer Coene, is vermist. Pierke, Lowie en de vrienden gaan mee op zoek.
Meer infoKenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven
Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.
Studio Alijn is gesloten van 20.09.2024 tot 30.09.2024.
Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent