De geschiedenis van Pierke van Alijn

Spelleke van de Muide (1922–1942) – Spelleke van Folklore (1942-2013) – Pierke van Alijn (2013–vandaag)

Pierke, met zijn typisch wit-rode pakje, is bijna bij iedere Gentenaar bekend. Al een eeuw lang speelt hij de hoofdrol in verschillende Gentse stangpoppentheaters.

De wortels van Pierke

Pierke verschijnt een eeuw geleden op het toneel bij het Spelleke van de Muide, maar zijn wortels gaan veel verder terug. Al in de 19e eeuw brengen poppenspelers volkse stukjes in de Gentse beluiken. Pierke, dan nog Pierrot, speelt een kleine rol samen met zijn kameraden Karelke de Bult en Louis de Lapkensdief. Uiterlijk hebben ze gelijkenissen met figuren uit de 16e eeuwse Italiaanse commedia dell’arte. Het olijke trio zorgt voor heel wat hilariteit. Begin 20e eeuw is het poppenspel in Gent zo goed als verdwenen.

Van Spelleke van de Muide naar Spelleke van Folklore

In 1922 start in de Muide, een Gentse arbeiderswijk, een nieuw hoofdstuk voor het Gents poppenspel. Onderpastoor Joris Vandenbroucke wil met poppenspel de vrije tijd van kinderen waardevol invullen en richt het Spelleke van de Muide op. Gust ‘Gustje’ De Puydt is er vanaf het begin bij. Hij vertolkt Pierke met een herkenbare hoge stem en een sappig Gents dialect. Pierke krijgt de hoofdrol als de goedlachse rebel. Het stangpoppentheater is een enorm succes.

Wanneer de spelers een plek krijgen in het Caermersklooster, waar op dat moment ook het Folkloremuseum is, raken beide werkingen met elkaar verweven. In 1942 vindt de conservator van het museum, Julien Boes, dat het Spelleke van de Muide toe is aan vernieuwing. Het spelleke wordt ontbonden en gaat over in Spelleke van Folklore. Gustaaf Neirynck, Georges Stoops, en Gust De Puydt vormen de spelerskern. Stefaan Vermeersch ontwerpt nieuwe poppen die Bernard van Guyse snijdt in hout. De hoekige gezichten zien er vandaag nog steeds modern uit.

Pierke van Alijn

In 1962 verhuist het museum naar zijn huidige locatie in de Kraanlei. Daar krijgt Pierke een vaste stek op de poppenzolder. Jaarlijks komen er tijdens de Gentse feesten honderden kinderen naar Pierke en zijn vrienden kijken. Het Museum van Folklore wordt in 2000 omgedoopt tot Huis van Alijn. Om verwarring te vermijden wordt het Spelleke van Folklore in 2013 Pierke van Alijn. Pierke heeft zelfs zijn eigen Facebookpagina.

Doorheen de geschiedenis van Pierke van Alijn zijn nieuwe poppen en decors gemaakt. De oude poppen maken vandaag deel uit van de erfgoedcollectie van het museum. Recentere poppen behoren ook tot de collectie, maar worden nog actief gebruikt. Tussen oktober en mei kan je nog steeds Pierke en zijn vrienden in actie zien op de museumzolder.

De spelers van Pierke

De rol van Pierke wordt doorheen de tijd door verschillende spelers vertolkt. In 1978 vertrouwt Gust De Puydt de rol van Pierke toe aan zijn zoon Marc De Puydt. Chris Van Hulle en Dolf Vergauwen zijn vaste spelers. In 2006 neemt Jan Deleu de rol van Pierke op zich. Vanaf 2009 neemt Koen Vergauwen de fakkel over. Hij is al sinds de jaren 1980 actief bij het Spelleke van Folklore, eerst als gelegenheidsspeler en nadien als vaste waarde.  Koen omringt zich met een enthousiast team van vrijwilligers. Veel van hen komen uit het onderwijs. De spelers vandaag blijven trouw aan de techniek van de stangpop. Ook spontane interactie met het publiek blijft belangrijk.

Zeven Gentse Pierkes

Pierke van Alijn is niet het enige Pierke in Gent. Nog zes andere gezelschappen brengen Pierke elk op hun eigen manier tot leven: Poppentheater Magie, Koninklijk Poppentoneel Festival, Poppentheater Charlekijn, Poppentoneel Fantasia, Poppentheater Pedrolino en Pierke Pierlala (Luk De Bruyker: politieke satire voor volwassenen).

Ontdek meer over de rijke geschiedenis van Pierke van Alijn op deze tijdslijn:

Ondertussen eerden enkele illustratoren Pierke van Alijn met een tekening: Jan Van Der Veken, Carll Cneut, Gerda Dendooven en Merlijne Marell.