De geschiedenis van Pierke van Alijn

Spelleke van de Muide (1922–1942) – Spelleke van Folklore (1942-2013) – Pierke van Alijn (2013–vandaag)


Pierke, met zijn typisch wit-rode pakje, is bijna bij iedere Gentenaar bekend. Al een eeuw lang speelt hij de hoofdrol in verschillende Gentse stangpoppentheaters.

De wortels van Pierke

Pierke verschijnt een eeuw geleden op het toneel bij het Spelleke van de Muide, maar zijn wortels gaan veel verder terug. Al in de 19e eeuw brengen poppenspelers volkse stukjes in de Gentse beluiken. Pierke, dan nog Pierrot, speelt een kleine rol samen met zijn kameraden Karelke de Bult en Louis de Lapkensdief. Uiterlijk hebben ze gelijkenissen met figuren uit de 16e eeuwse Italiaanse commedia dell’arte. Het olijke trio zorgt voor heel wat hilariteit. Begin 20e eeuw is het poppenspel in Gent zo goed als verdwenen.

Van Spelleke van de Muide naar Spelleke van Folklore

In 1922 start in de Muide, een Gentse arbeiderswijk, een nieuw hoofdstuk voor het Gents poppenspel. Onderpastoor Joris Vandenbroucke wil met poppenspel de vrije tijd van kinderen waardevol invullen en richt het Spelleke van de Muide op. Gust ‘Gustje’ De Puydt is er vanaf het begin bij. Hij vertolkt Pierke met een herkenbare hoge stem en een sappig Gents dialect. Pierke krijgt de hoofdrol als de goedlachse rebel. Het stangpoppentheater is een enorm succes.

Wanneer de spelers een plek krijgen in het Caermersklooster, waar op dat moment ook het Folkloremuseum is, raken beide werkingen met elkaar verweven. In 1942 vindt de conservator van het museum, Julien Boes, dat het Spelleke van de Muide toe is aan vernieuwing. Het spelleke wordt ontbonden en gaat over in Spelleke van Folklore. Gustaaf Neirynck, Georges Stoops, en Gust De Puydt vormen de spelerskern. Stefaan Vermeersch ontwerpt nieuwe poppen die Bernard van Guyse snijdt in hout. De hoekige gezichten zien er vandaag nog steeds modern uit.

Pierke van Alijn

In 1962 verhuist het museum naar zijn huidige locatie in de Kraanlei. Daar krijgt Pierke een vaste stek op de poppenzolder. Jaarlijks komen er tijdens de Gentse feesten honderden kinderen naar Pierke en zijn vrienden kijken. Het Museum van Folklore wordt in 2000 omgedoopt tot Huis van Alijn. Om verwarring te vermijden wordt het Spelleke van Folklore in 2013 Pierke van Alijn. Pierke heeft zelfs zijn eigen Facebookpagina.

Doorheen de geschiedenis van Pierke van Alijn zijn nieuwe poppen en decors gemaakt. De oude poppen maken vandaag deel uit van de erfgoedcollectie van het museum. Recentere poppen behoren ook tot de collectie, maar worden nog actief gebruikt. Tussen oktober en mei kan je nog steeds Pierke en zijn vrienden in actie zien op de museumzolder.

De spelers van Pierke

De rol van Pierke wordt doorheen de tijd door verschillende spelers vertolkt. In 1978 vertrouwt Gust De Puydt de rol van Pierke toe aan zijn zoon Marc De Puydt. Chris Van Hulle en Dolf Vergauwen zijn vaste spelers. In 2006 neemt Jan Deleu de rol van Pierke op zich. Vanaf 2009 neemt Koen Vergauwen de fakkel over. Hij is al sinds de jaren 1980 actief bij het Spelleke van Folklore, eerst als gelegenheidsspeler en nadien als vaste waarde.  Koen omringt zich met een enthousiast team van vrijwilligers. Veel van hen komen uit het onderwijs. De spelers vandaag blijven trouw aan de techniek van de stangpop. Ook spontane interactie met het publiek blijft belangrijk.

Zeven Gentse Pierkes

Pierke van Alijn is niet het enige Pierke in Gent. Nog zes andere gezelschappen brengen Pierke elk op hun eigen manier tot leven: Poppentheater Magie, Koninklijk Poppentoneel Festival, Poppentheater Charlekijn, Poppentoneel Fantasia, Poppentheater Pedrolino en Pierke Pierlala (Luk De Bruyker: politieke satire voor volwassenen).

Ontdek meer over de rijke geschiedenis van Pierke van Alijn op deze tijdslijn:

Ondertussen eerden enkele illustratoren Pierke van Alijn met een tekening: Jan Van Der Veken, Carll Cneut, Gerda Dendooven en Merlijne Marell.

Benieuwd naar een voorstelling van Pierke?

maart 2023

25

za

De groene toverbol

Meer info

april 2023

01

za

De groene toverbol

Meer info

05

wo

Alle klokken groot en klein

Meer info

08

za

Alle klokken groot en klein

Meer info

12

wo

De spookkoets

Meer info

15

za

De spookkoets

Meer info

22

za

Het roze varkentje

Meer info

29

za

Het roze varkentje

Meer info

mei 2023

06

za

Koning Ambetant

Meer info

13

za

Koning Ambetant

Meer info

20

za

De blauwe appelaar

Meer info

27

za

De blauwe appelaar

Meer info

De groene toverbol

Pimpernel, het helpertje van kruidenmeester Roosmarijn, wordt door de boze tovenaar Pigment meegelokt met een groene toverbol. Pigment wil dat Pimpernel alle kruidengeheimen verklapt zodat hij er misbruik kan van maken.

Meer info

Alle klokken groot en klein

Meester Grauw houdt niet van de paastijd. Met zijn twee helpers steelt hij zoveel mogelijk klokken. Want zonder klokken geen paaseieren en geen vreugde bij de kinderen. Hij schakelt ook paashaas Kornul uit. Pierke moet dit oplossen!

Meer info

De spookkoets

De beste burger krijgt een gouden sleutel op het dorpsfeest. In afwachting is het aan agent Amedee en Pierke om deze schat te bewaken. Mar er komt een spookkoets aandraven en de sleutel wordt gestolen. Help! Pierke zet de achtervolging in.

Meer info

Het roze varkentje

Pierke wint de 1e prijs bij de tombola: een varkentje dat kan zingen en dansen. Twee boeven Raf en Roel stelen het varkentje omdat ze er geld mee willen verdienen. Pierke en zijn vrienden gaan met Pipo de clown en Barend de beer de boeven achterna.

Meer info

Koning Ambetant

Koning Ferdinand, een goede en vriendelijke koning, is op korte tijd een norse, ambetante man geworden. Pierke ontdekt dat raadsman Chaffaar daar de oorzaak van is. Als bovendien de kroon gestolen wordt schieten Pierke en de vrienden in actie.

Meer info

De blauwe appelaar

Professor Nostradamus heeft een uitvinding gedaan. Niemand is op de hoogte behalve Pierke en Wiebel. Wanneer duivelsmeester Hoetepetoet op bezoek komt, spreekt de goedgelovige Wiebel zijn mond voorbij. Hoetepetoet wil de uitvinding vernietigen.

Meer info

benieuwd naar meer #Poppenspel ? bekijk alles

Meer weten over de collectie?

BEZOEK STUDIO ALIJN

Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven

Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.

Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent

img_8374_web_c_michiel_devijver_666a0a26dcbd26b80e6ed14b26532644

Blijf op de hoogte

Volg het nieuws en de verhalen van het Huis van Alijn.