Ken jij het iconisch flesje met groen, goud en rood? No. 4711, het ‘Echt Kölnisch Wasser’, is een eau de cologne die al meer dan tweehonderd jaar oud is. Oorspronkelijk wordt dit Keuls water verkocht als geneesmiddel. Mensen drinken dit ‘wonderwater’ ter bestrijding van allerlei kwaaltjes. Pas in de 19e eeuw wordt het middeltje verkocht als reukwater. Volgens de legende stelden monniken dit oud recept samen. Nog steeds is het recept geheim, maar de geuren van het parfum zijn die van bergamot, citroen, sinaasappel, lavendel en rozemarijn.
De rol van geurtjes
Dat we bloemengeuren zo aantrekkelijk vinden, hoeft niet te verwonderen. Die heerlijke geuren hebben immers een functie. Ze trekken bepaalde insecten aan, die vervolgens voor bestuiving zorgen. Meer nog: sommige bijen schijnen zich zelfs in te wrijven met bloemblaadjes om hun seksuele aantrekkelijkheid te vergroten. Die functie lijken wij als mens overgenomen te hebben. Parfums maken handig gebruik van de aantrekkelijkheid van bepaalde bloemengeuren. De geschiedenis van parfum en reukwaters is dan ook al duizenden jaren oud. Zo maken Arabische alchemisten meer dan drieduizend jaar geleden al rozenwater. De oude Egyptenaren kennen de techniek van de enfleurage, waarbij bloemengeuren in dierlijke vetten gevangen worden. Die geuren verrijken allerlei zalfjes en cosmetica.
Persoonlijke hygiëne
Het grote commerciële succes van geurtjes is echter van veel recentere datum. In de 19e eeuw krijgen wetenschappers meer inzicht in de werking van ziektekiemen. Dat leidt tot grootschalige campagnes die het belang van een goede persoonlijke hygiëne en lichaamsverzorging benadrukken. Een slechte lichaamsgeur wordt daarbij een symptoom van een slechte persoonlijke hygiëne. Tegelijkertijd krijgen scheikundigen steeds meer inzicht in de werking van geurmoleculen en hoe ze bepaalde geuren op een chemische manier kunnen nabootsen. Dat legt de basis voor een grote industrie die lekkere geurtjes verkoopt: in zepen, shampoo, luchtverfrissers, maar ook in parfum.
Die cosmetica-industrie neemt vanaf de jaren 1920 steeds grotere proporties aan. Reclames moedigen mensen aan om er goed uit te zien én om lekker te ruiken. Net zoals in het dierenrijk draait het bij parfums rond aantrekkingskracht. De geurtjes worden verkocht als middel om de eigen aantrekkelijkheid en verleidelijkheid te vergroten.
Reclame voor lichaamsverzorging Plassard
Vrouw voor spiegel, Gent, ca. 1927-1929
Reclame voor parfum en zeep van Camay
Reclame voor verzorgingsproducten Yves Rocher
Reclame voor parfums Tosca
Reclame voor parfum Anais Anais
Affiche voor parfum ter gelegenheid van Valentijnsdag
Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven
Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.
Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent
