Moederdag wordt vrijwel overal ter wereld gevierd. In de meeste landen worden de mama’s op de tweede zondag van mei in de bloemetjes gezet, ook in België. In Antwerpen wordt de ‘Dag van de Moeder’ op 15 augustus gevierd. In heel wat landen worden moeders ook geëerd op 8 maart, de internationale Vrouwendag. Dat is zo in veel Oost-Europese landen, Rusland en Vietnam.
Moederdag is als feestdag ontstaan in de Verenigde Staten. De Amerikaanse Anna Jarvis startte in 1907 een campagne om Moederdag als officiële feestdag te erkennen. Twee jaar na de dood van haar moeder vond ze het belangrijk dat er één dag in het jaar was waarop iedereen zijn waardering uitsprak voor zijn of haar moeder. En haar strijd werd beloond. Op 9 mei 1914 legde de Amerikaanse president Woodrow Wilson vast dat elke tweede zondag van mei voortaan Mother’s Day zou zijn, een nationale feestdag.
Vanaf de jaren 1930 wordt dit geleidelijk aan ook in Europa gevierd. Na de Tweede Wereldoorlog krijgt het vieren van moeder een vaste plek in de agenda in België. Naast bloemisten en bakkers die het ritueel aanmoedigen komt een belangrijke stimulans voor deze feestdag vanuit het lager onderwijs. Vanaf de jaren 1940 wordt het een gewoonte dat kinderen een knutselwerk op school maken als geschenk voor hun mama.
Één regio kent al veel langer een speciale ‘Dag der Moeders’. De Antwerpse politicus en kunstenaar Frans Van Kuyck lanceerde dit op 15 augustus 1913, nog voor de Amerikaanse feestdag. Op die dag wordt Maria, moeder van Christus en patroonheilige van de stad Antwerpen, gevierd. Frans Van Kuyck mobiliseerde de plaatselijke scholen en richtte zelfs een promotiecomité op. Hij lanceerde deze actie in volle oorlogstijd om het belang van gezin en de rol van de moeder te onderstrepen.
Moeder leest verhaal voor het slapengaan, ca. 1969
Affiche voor Moederdag op zondag 10 mei
Moeder geeft dochter flesje melk, 1971
Brief ter gelegenheid van Moederdag
Affiche voor Moederdag op 14 mei
Moeder en dochtertje met familieleden in woonkamer, 1973
Affiche voor Moederdag op 8 mei
Straatportret van moeder en twee zonen, 1955
Op Moederdag is het aanschuiven bij bakkers en bloemisten. Een lekker ontbijt en een boeket bloemen zijn de populairste moederdaggeschenken. Al bij de lancering van Moederdag begin 20ste eeuw werden zelfgemaakte cadeautjes en het overnemen van de huishoudelijke taken van de mama gepromoot.
Het spreekt vanzelf dat de dankbaarheid voor de moederlijke toewijding en zorg niet alleen op moederdag tot uiting moet komen, maar wanneer deze dag gezien wordt als een welkome gelegenheid om de moeder speciale hulde te bewijzen, kan dit in diverse attenties tot uiting komen. Zo is het de gewoonte dat op moederdag huiselijke bezigheden door de kinderen worden verricht en dat bijvoorbeeld de moeder verwend wordt door ontbijt op bed te krijgen.
Uit: Levenskunst, Handboek over levensvreugde, dagelijkse dingen van het leven en omgang met de medemensen. (1961), p. 314
Zelf een cadeautje maken voor Moederdag? Laat je inspireren door de knutsel-ideetjes van het tijdschrift Zonneland (1982–1983).
Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven
Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.
Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent
