Griezelen, uitgeholde pompoenen en ‘snoep of je leven!’. Op 31 oktober, de vooravond van Allerheiligen, vieren we Halloween. Ontstaan in de Verenigde Staten, vindt het feest via de populaire cultuur, zoals films en series, zijn weg naar Europa. Sinds de jaren 1990 wordt Halloween steeds meer gevierd. Vooral onder kinderen is het razend populair.
Van waar komt Halloween?
Samhain?
Hoewel Halloween van oorsprong Amerikaans is, heeft het zijn wortels bij Ierse en Schotse migranten. Midden 19e eeuw trekken onder meer een groot aantal Ieren, door de grote hongersnood, naar Amerika. Ze nemen heel wat tradities en gebruiken mee.
Een hardnekkige mythe is dat ze het Keltische feest Samhain meebrachten. Tijdens dit feest zou de grens tussen de wereld van de doden en die van de levenden vervagen. Met enge maskers en lichtjes moest men de doden afweren. Halloween zou hier dan uit geëvolueerd zijn. Hoewel dit verhaal tot de verbeelding spreekt en bijdraagt aan het enge karakter van Halloween, is dit wellicht een verzinsel en is de realiteit minder spannend.
Halloween postkaart ca 1910 Missouri History Museum
Halloween postkaart 1900
Halloween postkaart 1909
Halloween postkaart 1923 1925
Halloween postkaart ca 1910 Missouri History Museum
Halloween postkaart ca 1900 1915
Of All Hallow’s Eve?
De Ierse en Schotse migranten vierden traditioneel ‘All Hallow’s Eve’. Op Allerheiligenavond staken ze kaarsen aan om de doden te herdenken. Het was deze viering, en niet Samhain, dat de basis zal worden van het moderne Halloween. Allerzielen en Halloween hebben op het eerste gezicht dus niet veel met elkaar te maken, maar historisch zijn ze nauw verwant. Waar Allerzielen of het Mexicaanse ‘Día de los Muertos’ nog sterk in het teken staan van dodenherdenking is dat bij Halloween niet meer het geval.
Trick or treat!
Halloween zoals we het vandaag kennen, is relatief recent. Vanaf de 20e eeuw wordt het feest populair in Amerika en pas na de Tweede Wereldoorlog gaan kinderen verkleed langs de deuren voor ‘trick-or-treat’ of ‘snoep-of-je-leven’. Een pompoen aan de voordeur? Dat is een teken dat kinderen welkom zijn. Wie geen snoep geeft mag zich verwachten aan kattenkwaad of pesterijen. Vanaf de jaren 1970 verkleden ook steeds meer volwassenen zich. Allerlei broodjeaapverhalen versterken bovendien het enge karakter van het feest. Halloween en griezelen worden zo synoniemen.
Pompoenen
Het meest herkenbare symbool van Halloween is wellicht de Jack-o'-lantern, de uitgeholde pompoen met een kaars erin. Oorspronkelijk worden in Ierland rapen uitgehold. Maar in de Verenigde Staten blijkt de pompoen de ideale vervanger door de eenvoudige teelt en het samenvallen van de oogst met Halloween. De traditie lijkt erg op de bietenlantaarns die in Vlaanderen worden gemaakt en meegedragen in de Sint-Maartensstoeten op 11 november.
De oranje pompoen en symbolen zoals zwarte katten en vleermuizen, maken van zwart en oranje de Halloweenkleuren bij uitstek.
Commercie
Tegenwoordig is Halloween vooral een commercieel feest. Kostuums, snoep en decoraties gaan vlot over de toonbank. Kinderen zijn er helemaal van in de ban. Griezeltochten, versierde winkeletalages en Halloweenfeesten lijken overal. Dat Halloween in België samenvalt met het begin van de herfstvakantie maakt de reden tot feest bij heel wat kinderen nog groter.
Alsmaar meer mensen vieren Halloween. Het Huis van Alijn wil zijn collectie rond tradities en feesten uitbreiden. Heb jij griezelige foto’s, spooky familiefilms of curieuze objecten rond Halloween? En wil je die graag aan onze collectie toevoegen?
Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven
Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.
Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent
