Wanneer Atari in 1975 het computerspel Pong lanceert, is het meteen een enorme hit. Met behulp van een draaiknop bedienen de spelers twee streepjes op het scherm. Doel is een balletje over en weer over te pingpongen. Vandaag zien we vooral de eenvoud van het spel, maar bij de lancering is het spel baanbrekend. In de daaropvolgende decennia worden games namelijk steeds complexer wat betreft visuals, verhaallijn en snelheid. Vooral vanaf de jaren 1980 en de jaren 1990 kunnen liefhebbers van de videospelen steeds vaker hun hart ophalen aan allerlei nieuwe consoles en kleurrijke en innoverende games.
De arcadehal en Atari
Voor heel wat tieners uit de jaren 1980 is de arcadehal of speelhal een geliefde plaats om hun vrije tijd door te brengen. Op de grote machines spelen ze urenlang tot hun zakgeld op is. Naar de arcade gaan is een volwaardig avondje uit en voor velen een sociaal gebeuren. Vooral aan Pac-Man zijn spelers helemaal verslingerd.
Gaandeweg komen in de huiskamer ook spelcomputers binnen. De Atari 2600, met onder meer Space Invaders, verkoopt razend goed. Al heeft Atari aan het Nintendo Entertainment System (NES) toch een grote concurrent. Nintendo staat echter vooral bekend om zijn draagbare spelconsoles. Zijn Game & Watch-reeks bestaat uit kleine openklapbare spelconsoles met spelletjes als Donkey Kong, Green House en Balloon.
Sommige videospelletjes zijn gebaseerd op films of populaire figuren uit de comics wereld. Klassieke spelen als ganzenbord of Zeeslag krijgen op hun beurt een digitale versie. Bordspelen geïnspireerd op computergames zoals Pac-Man of Berzerk verschijnen in de winkelrekken. De ‘echte’ wereld en de spelwereld beïnvloeden en inspireren elkaar op die manier voortdurend.
Game & Watch Donkey Kong
Meisje op vakantie bij arcadespel van Sega Spanje jaren 1990
Nintendo Game & Watch: Mario's Cement Factory
Nintendo Donkey Kong Hockey
Handleiding Pac Man Video Games 1982
Gezelschapsspel Pac Man 1982
Video Computer System Atari 2600
Reclame voor videospelen van Atari
Atari video computer system CX2600 AP 1980 1982
Gebruiksaanwijzing Atari Video Computer System 1980 1982
Reclame voor computerspelen Atari
Het gezelschapsspel Berzerk geinspireerd op het gelijknamige videospel 1983
De Game Boy
In 1989 brengt Nintendo een nieuwe console op de markt, de Game Boy. Deze console op batterijen is draagbaar, snel, relatief betaalbaar én je kan er meerdere spelletjes op spelen. Het is niet de eerste console waarop je van spel kan wisselen, maar het is wel veruit de bekendste. De Game Boy ontketent begin jaren 1990 een revolutie in de spelwereld. Tetris is een eerste grote succes. Niet veel later volgen Pokémon en Zelda. De Game Boy is het hebbeding van de jaren 1990. De naam geeft aan dat het product zich in de eerste plaats richt op mannelijke spelers. Verrassend genoeg is het een van de eerste spelconsoles die ook massaal meisjes aanspreekt. De Game Boy staat jarenlang op nummer één van verkoop en krijgt in 1998 opvolging met de Game Boy Color.
Nintendo Game Boy met Tetris
Game Boy Color met games
Pokemon spel voor Game Boy Color ca 1998 privecollectie
Speelgoedboekje FUN 1999
Speelgoedboekje FUN 1999
Thuis achter het scherm
In die jaren 1990 zie je in steeds meer huishoudens een home computer. Elk lid van het gezin is wel eens terug te vinden achter deze grote beige bak. Ze gebruiken de PC niet alleen als tekstverwerker of voor opzoekingen op de digitale encyclopedie Encarta, maar ook voor het spelen van een spel op floppy disk of cd-rom.
Daarnaast verschijnen er nieuwe en betere consoles die je bedient vanuit je comfortabele zetel. De arcadehal van weleer is in de jaren 1990 verleden tijd. Vooral de Super Nintendo en de Sega Mega Drive zijn populair. Op Sega maken spelers kennis met Sonic the Hedgehog. Deze blauwe egel wordt de eeuwige rivaal van de Italiaanse loodgieter Mario, die behoort tot het universum van Nintendo. Beide producenten staan lijnrecht tegenover elkaar. Nintendo is vrolijk en kleurrijk terwijl Sega zich op een meer volwassenen publiek richt. Spelletjes zoals Road Rash of Mortal Kombat zijn maar weinig geschikt voor de allerjongsten. De Playstation van Sony uit 1994 heeft dan weer vernieuwende graphics en een enorme rekenkracht. Het brengt een hele nieuwe generatie games én gamers voort en tilt videospelen voorgoed naar een hoger niveau.
Brick Game 9999 in 1
Playstation I Sony Computer Entertainment 1994 1995 Collectie Speelgoedmuseum
Super Nintendo Entertainment System SNES Nintendo 1990 privecollectie
Sega Game Zool 1993 privecollectie
Sega Game Batman Returns 1992 1993 privecollectie
Speelgoedboekje FUN 1999
Een virtuele wereld
In de games bevinden spelers zich in een andere wereld. Ze zijn er regisseur van hun eigen virtuele wereld. Dat sommige van die spelen gewelddadig zijn, wekt discussie, soms tot op vandaag. Volgens tegenstanders brengt het jongeren op het slechte pad. Toch blijken heel wat gamers uit de jaren 1980 en 1990 niet veel later de drijvende krachten achter vernieuwende technologische bedrijven, denk maar aan Bill Gates van Microsoft, die als jongen verslingerd is aan Tetris en andere arcade games.
Sinds het spel Pong hebben videospelen een hele weg afgelegd. Jongeren vandaag kunnen zich nog maar amper voorstellen dat slechts enkele pixels een volledige generatie enthousiast konden maken. Videospelen zijn alsmaar imposanter en beter van kwaliteit. In 2020 was de game-industrie zelfs meer waard dan de filmindustrie. Niet alleen de games zelf, maar ook op games gebaseerde tijdschriften, films en televisieprogramma’s, fora of massale e-sport evenementen maken van gamen big business. Ze vormen op die manier een groot deel van de leefwereld van opgroeiende jongeren.
Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven
Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.
Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent
