Gent in Bewegend Beeld 10:
Op 8 mei 1949 werd de 1000ste verjaardag van Gent als handels- en nijverheidsstad gevierd. De voornaamste feestactiviteiten waren een Lam Godsspel en een historische stoet. In deze stoet werden alle facetten van de Gentse geschiedenis, handel en nijverheid uitgebeeld door leerlingen van de Gentse stadsscholen.
De stoet moet destijds sterk tot de verbeelding hebben gesproken. In verschillende (familie)films zien we dit evenement terugkeren. De kranten spraken van honderdduizend bezoekers, ook van ver buiten Gent. Volle treinen reden die dag het Gentse station binnen. Langs het hele parcours van de stoet stonden hagen van samengedromde mensen. De politie en de rijkswacht hadden hun handen vol met het in goede banen leiden van de massa.
Met een half uur vertraging werd de stoet op gang getrokken door de rijkswacht te paard en de politieharmonie. Voor de eretribune kondigde een omroeper in Middeleeuwse kledij de stoet aan. Hij werd op gepaste wijze gevolgd door bazuingeschal en de Gentse en Vlaamse vlag.
De eerste groep van de stoet droeg de welluidende titel ‘De legendarische stichters van de stad Gent’. De hertog der Vandalen Carineus, de Keltische stammen en de Romeinse veldheer Julius Caesar werden uitgebeeld door reuzen: Carineus en Corduna werden vergezeld door hun dochter Gandatje en de peter en meter Gaïus en Cesarine.
De groep ‘De episode der Noormannen’ toonde hoe de plunderende Noorse Vikingen onze streken verlieten. De wagen stelde een Noorse drakar voor die naar huis voer. De boot met de draak op de voorsteven werd getrokken door een groep jonge mannen met de zeekoning vooraan.
Vervolgens was ‘De stichting van het eerste Gravensteen’ aan de beurt. De toeschouwers kregen de opbouw van de Middeleeuwse burcht in de 9e eeuw te zien. Bouwarbeiders en timmerlieden zag men druk aan het werk. Vooraan rees het beeld van de Graaf van Vlaanderen op.
De groep ‘De nieuwe stad op de Hoogpoort’ liet twee historische reuzen opdraven om dit tijdvak uit de Gentse geschiedenis uit te beelden. Eerst kwam graaf Arnulf voorbij, met naast zich zijn dochter Lutgarde en haar gemaal graaf Wickman.
In die periode werd de eerste kerk in de Kuip van Gent gebouwd. Een maquette van dit gebouw werd door een groep scholieren gedragen.
De ‘Eerste haven van Gent’ werd verbeeld door een aangemeerd handelsschip. Jongemannen droegen de aangevoerde koopwaar.
Daarop volgde de groep ‘Stichting van de Bamismarkt’. Handelaars en kooplieden begaven zich naar de markt. Ook een huifkar bracht het handelswaar aan, terwijl volksdansers Vlaamse dansen uitvoerden. Het begin van Gent als textielcentrum in de 11e eeuw werd in de historische stoet voorgesteld door een groep wevers met een groot weefgetouw. Een kudde schapen begeleidde deze groep.
‘De aankoop van de Kouter’ stelde vertegenwoordigers voor die de koop gingen afsluiten. Ze voerden koffers met zich mee waarin de oorkonden werden opgeborgen.
De volgende groep verbeeldde de totstandkoming van de Gentse poorterij, die in stenen huizen woonde. Een groep poorters en hun echtgenotes liepen mee, terwijl minnezangers middeleeuwse liedjes zongen voor de toehoorders.
In de 13e eeuw werd de Lieve gegraven en had Gent eindelijk verbinding met de zee. Het nieuwe kanaal werd in de stoet voorgesteld door linten. Hierop voer als het ware een schip naar zee.
Met ‘Gent de Fiere’ bereikte de stoet de 14e eeuw. Bazuinblazers kondigden deze roemrijke periode in de Gentse geschiedenis aan. Klokke Roeland, het Belfort met ‘de Draak van Gent’ en de Dulle Griet passeerden de revue als symbolen van dat tijdvak. Daarop volgden de ambachten, een kleurrijke groep van gildevlaggen en banieren met Jacob Van Artevelde aan het hoofd.
De ‘Maagd van Gent’ werd voorafgegaan door zo’n 300 meisjes in het wit die haar hulde brachten. Zelf zat ze trots op een troon, in een echt prieeltje.
Ook de Kulderfanfare kon tijdens deze historische stoet niet ontbreken! Men herkent ze direct aan hun instrumenten en kostuum.
De vijf Kamers van Rhetorica, gesticht in de 15e eeuw, vertegenwoordigden de groep ‘Gent, centrum van kunst en cultuur’. De schutters van de Koninklijke St.-Jorisgilde vormden een erewacht rond de rederijkers.
Over de groep van het Lam Gods, geschilderd door de gebroeders Van Eyck in 1432, hadden de journalisten en de duizenden kijklustigen niets dan lof! De verschillende panelen van het kunstwerk werden uitgebeeld door tientallen figuranten.
Daarna volgde de Spaanse periode in Gent, de 16e eeuw. Men zag Keizer Karel, de stroppendragers en de aangeslagen Klokke Roeland voorbijkomen. Een groep meisjes zong het Beiaardlied, terwijl ze dansten rond de beiaard.
Er kwam een einde aan de Spaanse bezetting door de ‘Pacificatie van Gent’. Dit werd nagespeeld door een groep afgevaardigden van de verschillende streken en steden, voorafgegaan door hun herauten. Ze begaven zich naar het stadhuis.
In de 18e en 19e eeuw werd Gent ‘Centrum van de nijverheid’. Eerst zagen de toeschouwers de vlasnijverheid, uitgebeeld door 80 meisjes in het blauw en met een witte halsdoek en strohoed. Ze hielden bogen vast van blauwe vlasbloemen. Daarna volgde de katoennijverheid: een groep jongens vormde een reusachtig weefgetouw. De papiernijverheid werd verbeeld door meisjes met korfhoedjes, rokken en mandjes van wit en blauw papier. Ze gooiden handenvol confetti naar het publiek. Rode duivels beeldden de vlammen en de smeltovens van de metaalnijverheid in de 19e eeuw uit.
Drie grote bloemenpiramides stelden Gent voor als ‘Stad der Floraliën’. In 1809 vonden namelijk de eerste Gentse
Floraliën plaats.
Zo’n twintig jaar later werd het Kanaal Gent-Terneuzen gegraven, waardoor Gent uitgroeide tot één van de grootste zeehavens in België. Twee stoffen banden van 100m lang in groen en wit hingen gestrikt aan 120 meisjes, eveneens in het groen en wit. Zij verbeeldden het kanaal, dat Gent in contact bracht met verschillende landen over heel de wereld.
In de groep van de 20e eeuw werden de twee wereldoorlogen die ook Gent teisterden uitgebeeld door rouwende meisjes. Zelfs de Maagd van Gent schreed in rouwgewaad door de Gentse straten.
Maar de stoet werd positief afgesloten, met de verbeelding van de V-dag en het begin van een nieuwe bloeiende toekomst voor de stad. De laatste wagen droeg een reproductie van Klokke Roeland als symbool voor die hoopvolle toekomst. De bekendste klok van Gent had haar centrale plaats in de stoet te danken aan haar terugkeer in het Belfort de dag voordien.
De maker van deze film was Jo Van Waesberghe (1909-1982). Hij schoot ook de beelden van de V-dag in Gent, en had een fotozaak op de Kalandeberg. Filmen was voor hem een ware passie! Aan het einde van zijn carrière bracht hij de talrijke films en foto’s die hij maakte naar archieven en instellingen over heel België. Hij vond het belangrijk dat al dat beeldmateriaal op de juiste plaats wordt bewaard voor de volgende generaties. De films die op deze dvd’s staan, bracht hij zelf naar het Documentatiecentrum voor Streekgeschiedenis in het Sint-Elisabethbegijnhof. Daar worden ze tot op vandaag bewaard.
