25 jaar geleden zwaaien de laatste Belgische dienstplichtigen af. Het opschorten van de dienstplicht in 1993 is een beslissing met grote impact. Voortaan moeten jonge mannen geen rekening meer houden met een maandenlange legerdienst. Voor voorgaande generaties jongelui vormt de legerdienst een periode in dienst van het vaderland en de gemeenschap. Een periode die hoort bij het volwassen worden.
Wanneer het bijna Kerstmis wordt, keren vele dienstplichtigen huiswaarts om samen met familie en vrienden de kerstdagen door te brengen. Toch blijven in de kazerne heel wat miliciens achter zonder verlofvergunning. Ze zijn van corvee of hebben wachtdienst, hun vergunning is ingetrokken omdat ze gestraft zijn, of ze blijven in de kazerne omdat thuis niemand op hen wacht. Sommige miliciens proberen een centje bij te verdienen door tijdens de eindejaarsperiode tegen betaling wachtbeurten van anderen over te nemen. In ieder geval wordt ook in het leger Kerstmis gevierd en ligt de nadruk op de samenhorigheid.
Soldaat bij kerstboom, Bensberg, 1959
Drie soldaten bij kerstboom, Bensberg, 1959
Milicien in de kantine, Doornik, 1959
Twee soldaten voor kerstboom
Groep soldaten bij kerstboom, Bensberg, 1959
De Kerstactie van MILAC
De katholieke organisatie MILAC (Militianen Actie) biedt vanaf 1945 ondersteuning aan dienstplichtigen, vooral aan zij die gelegerd zijn in de BSD (Belgische Strijdkrachten in Duitsland). Via een netwerk van aalmoezeniers binnen het leger ontwikkelt MILAC een kazernewerking voor de soldaten. Een belangrijk onderdeel van deze werking is de Kerstactie. Samen met de aalmoezeniers wordt de kerstviering voorbereid. Miliciens krijgen de gelegenheid tot biecht en communie en er wordt een mis georganiseerd. Strooibriefjes sporen de miliciens aan om samen Kerstmis te vieren in de kapel. De verspreiding van kerststalletjes en kruisbeelden, kerstkaarten en -liederen in de soldatenkamers brengt de kazerne in de juiste sfeer. Tijdens de jaren 1950 groeien deze kerstvieringen uit tot spektakels met sketches, liederen en toneelvoorstellingen.
Collectie KADOC-KU Leuven: Archief Milac
Sommige miliciens gaan op kerstavond op stap buiten de muren van de kazerne en eindigen de avond in de middernachtmis. Daarvan getuigt deze brief van een milicien naar het thuisfront. De brief is geschreven op tweede kerstdag van het jaar 1954 vanuit een kazerne in Duitsland.
Privécollectie
Collectie KADOC-KU Leuven: Archief Milac
Kenniscentrum over het erfgoed van het dagelijks leven
Studio Alijn is te bezoeken na afspraak tijdens weekdagen
van 10:00 tot 17:00 via studio@huisvanalijn.be of
T 09 235 38 00.
Adres Studio Alijn
Kraanlei 69, 9000 Gent
